Εμπλουτισμός λεξιλογίου

                   ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΚΦΡΑΣΕΩΝ

Πέρασε την εποχή της δικτατορίας αβρόχοις ποσίν

(χωρίς να διακινδυνεύσει καθόλου)

Φάγαμε τον αβλέμονα χτες το βράδυ

(αγλέουρα, άμπακο)

Παραδόθηκε στην αγκαλιά του Μορφέα  

(αποκοιμήθηκε)

  Όλοι είχαν αγχωθεί, αλλά αυτός αγρόν ηγόραζε

(αδιαφορούσε)

Αγχίνους μνήμη χρειάζεται για να θυμάται κανείς την ημερομηνία της Γαλλικής Επανάστασης

(μνημονικό τέχνασμα)

Εμφανίστηκε στο δρόμο με αδαμιαία περιβολή

(γυμνός)

Είναι αδήριτη η ανάγκη να γίνει κατάπαυση του πυρός

(επιτακτική ανάγκη)

Άφησε ανθρώπους χωρίς δουλειά και τώρα τηρεί αιδήμονα σιγή

(κρατά ένοχη σιωπή, ποιεί την νύσσαν)

Η αλήστου μνήμης καθαρεύουσα

(αξέχαστη, αείμνηστη, αοίδιμος)

Έγινε ανακομιδή κάρας και λειψάνων του αγίου

(εκταφή και μεταφορά σε μνημείο)

Η κυβέρνηση ανέκρουσε πρύμναν στην οικονομική πολιτική

(υποχώρησε)

Αποφυλακίστηκε λόγω ανήκεστου βλάβης της υγείας του

(ανεπανόρθωτη)

Άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου εναντίον του παιδοκτόνου

(Προκλήθηκε αναστάτωση και σύγχυση)

Κινούνται ανενόχλητοι από τη στιγμή που εξέλειψε το αντίπαλον δέος

(φόβος για τον αντίπαλο)

Απέτισαν φόρο τιμής στους πεσόντες

(απέδωσαν)

Η έρευνα έριξε άπλετο φως στην υπόθεση

(άφθονο φως)

Αν και όλοι ευθύνονταν , έψαχναν για αποδιοπομπαίο τράγο

(εξιλαστήριο θύμα)

Από καταβολής κόσμου είθισται οι γονείς να φροντίζουν τα παιδιά

(ανέκαθεν, πάντοτε)

Έγινε αποκομιδή σκουπιδιών

(συγκέντρωση και μεταφορά)

Η οικογένειά του τον θεωρεί το απολωλός πρόβατο

(ότι έχει χάσει το σωστό το δρόμο)

Απορώ και εξίσταμαι για τη συμπεριφορά του

(Αναρωτιέμαι)

Οι Αργοναύτες του πνεύματος, οι επιστήμονες, αποκρυπτογράφησαν το αίνιγμα της δημιουργίας

(οι επιστήμονες)

Καπνίζει αρειμανίως

(πάρα πολύ)

Ένας νέος Αρμαγεδώνας κρέμεται πάνω από το κεφάλι της κολασμένης ανθρωπότητας

(ανθρωποσφαγές)

Συχνά οι δικτάτορες παρέχουν στο λαό άρτο και θεάματα για να κερδίσουν την εύνοιά του

(απολαύσεις που αποσκοπούν στον εντυπωσιασμό, panem et circences)

Έχουμε αριστοτεχνικά μετατρέψει την τρίτη ηλικία σε άχθος αρούρης

(περιττό βάρος της γης)

Η υγεία του βαίνει κατά κρημνών

(πάει από το κακό στο χειρότερο)

Βαλπούργεια νύχτα αποδείχτηκε το βράδυ της Αυγουστιάτικης πανσελήνου

(νύχτα με οργιαστικά συμβάντα)

Αποστρέφομαι μετά βδελυγμίας τέτοιες πρακτικές

(καταδικάζω)

Το κείμενο βρίθει λαθών

(είναι γεμάτο)

Αύριο είναι το γενέσιο της Θεοτόκου

(γενέθλια αγίων)

Ο φόβος ενός νέου σεισμού επικρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τα κεφάλια των Αθηναίων

(απειλητικός κίνδυνος)

Έγινε διακομιδή των τραυματιών στο νοσοκομείο

(μεταφορά)

Διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους μετά από τέτοια καταφανή εξαπάτηση 

(διαμαρτύρονταν έντονα)

Υπήρξε διάττοντας αστέρας του κινηματογράφου

(πρόσωπο με πρόσκαιρη φήμη)

Ταλαντεύτηκε πολύ, αλλά τελικά διέβη το Ρουβίκωνα

(έκανε αποφασιστικό βήμα σε κρίσιμη στιγμή)

Κάθε Δομιτιανή ερώτηση προκαλεί μια Κέλσια απάντηση

(αφελής ερώτηση- περιφρονητική απάντηση)

Η Χρυσηίδα ήταν δορίκτητος κόρη

(λάφυρο)

Έχει δούναι και λαβείν με την εφορεία

(δοσοληψίες)

Η αστυνομία έλαβε δρακόντεια μέτρα ασφαλείας για τη σύλληψη του διαβόητου εγκληματία

(αυστηρά μέτρα)

Δράττομαι της ευκαιρίας να σας θυμίσω την υπόθεση

(αρπάζω, επωφελούμαι από την ευκαιρία)

Έδρεψε τους καρπούς των μόχθων του

(ανταμείφθηκε για)

Για πρώτη φορά έθεσαν το θέμα επί τάπητος

(συζήτησαν το θέμα σοβαρά)

Ειδεχθές έγκλημα εξιχνιάστηκε χτες από την Ασφάλεια

(αποτρόπαιο, φρικιαστικό)

Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά  της πολιτικής μας

(βασική διαφορά)

Ο δικαστής ήταν αδέκαστος και ειρήσθω εν παρόδω υπήρξε παιδικός μου φίλος

(ας σημειωθεί παρενθετικά)

Ήταν εκπάγλου καλλονής και η φήμη της είχε απλωθεί παντού

(εκθαμβωτικής ομορφιάς)

Η τηλεόραση έχει μετατραπεί σε κάτι εκ των ων ουκ άνευ

(sine qua non, απαραίτητο)

Εν κρυπτώ και παραβύστω

(κρυφά και μυστικά)

Όλα συνέβησαν εν ριπή οφθαλμού

(αστραπιαία)

Εν τη ρύμη του λόγου ανταλλάξαμε πολλές πικρές κουβέντες

(στη ροή του λόγου)

Στο στρατόπεδο τους είδαμε όλους εν χρω κεκαρμένους

(κουρεμένους σύρριζα)

Υπήρξε πλούσιος εξ απαλών ονύχων

(από μικρή ηλικία)

Κάποτε και μόνο ο τόνος της φωνής προδίδει τον χαρακτήρα : εξ όνυχος τον λέοντα

(από μια λεπτομέρεια μπορείς να διαγνώσεις πολλά)

Ταλαιπωρείται από την επάρατη νόσο

(καταραμένη αρρώστια, καρκίνο)

Τα εθνικά θέματα βρίσκονται επί ξυρού ακμής

(σε κρίσιμο σημείο)

Οδύρονται για τα σφάλματά τους οι αιώνιοι Επιμηθείς

(μη προνοητικοί)

Επίμορτη αγροληψία

(έναντι μισθώματος)

Έχασε τη δουλειά του και έμεινε επί ξύλου κρεμάμενος

(έμεινε μετέωρος)

Μόλις τον συνάντησα του έψαλα τα εξ αμάξης

(τον κατηγόρησα με το χειρότερο τρόπο)   

Έρως δύσερως

(δύσκολος)

Μετά τη γνωριμία τους έχει αποδημήσει στα Ηλύσια πεδία

(τόπος ευτυχίας, μακαριότητας και απολαύσεων)

Μετά απ’ αυτό που έκανε απόκτησε Ηροστράτεια δόξα

(δόξα από καταστροφική πράξη)

Έχει καταπιαστεί με ένα Ηροστράτειο έργο

(μάταιο έργο)

Ακολουθεί την τακτική της ήσσονος προσπάθειας

(μικρότερη, λιγότερη προσπάθεια)

Ό,τι κάνουν το κάνουν προς το θεαθήναι

(για να προβληθούν)

Θα μπορούσα να πω πολλά , αλλά θου , Κύριε , φυλακή τω στόματί μου

(ας μην ανοίξω το στόμα μου)

Οι σατανιστές παρέθεσαν Θυέστεια δείπνα

(ανθρωποφαγία)

Η ανέγερση του ναού έγινε ιδίοις αναλώμασι

(ιδία δαπάνη)

Για όλα ευθύνεται η ιθύνουσα τάξη

(αυτοί που κυβερνούν)

Αυτός είναι ο ιθύνων νους

(καθοδηγητής)

Διανύουμε περίοδο ισχνών αγελάδων

(λιτότητας , στερήσεων)

Έχει Ιώβεια υπομονή

(μεγάλη)

Όλοι περνάμε κάποια στιγμή από τα Καβδιανά Δίκρανα της ζωής

(εξαναγκαζόμαστε να αποδεχτούμε ταπεινωτικούς όρους)

Ήταν γι΄ αυτόν μια Καδμεία νίκη

(νίκη που φέρνει καταστροφή και στο νικητή)

Εκτελέστηκε για έγκλημα καθοσιώσεως

(εσχάτης προδοσίας)

Υπήρξε ο Πυγμαλίωνας του, τον έφτιαξε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν του

(πανομοιότυπό του)

Η σύσκεψη έγινε κεκλεισμένων των θυρών

(με μυστικότητα)

Το κέρας της Αμαλθείας υπήρχε σ’ αυτό το δείπνο

(αφθονία)

Η είδηση έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία

(ξάφνιασε)

Μετά από χρόνια επέστρεψε στο κλεινόν άστυ

(ένδοξη, ονομαστή πόλη, Αθήνα)

Ο πρόσφατος σεισμός υπήρξε το κουτί της Πανδώρας για τους σεισμοπαθείς

(αφορμή πολλών κακών)

Η Παθητική του Τσαϊκόφσκι υπήρξε το κύκνειο άσμα του

(το τελευταίο έργο του)

Η μηχανή είναι ο φοβερός Λεβιάθαν που απορροφά σιγά-σιγά κάθε αξία

(Μινώταυρος, σκολιός δράκων, τέρας)

Η ελεύθερη σκέψη συνιστά τη Λυδία λίθο για τον πνευματικό άνθρωπο

(αλάνθαστο κριτήριο)

Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί το μήλον της έριδος μεταξύ του υπουργού και των μαθητών

(αιτία φιλονικίας)

Μικρός το δέμας, αλλά μεγάλος στην ψυχή

(μικρόσωμος)

Η γραφειοκρατία είναι ο Μινώταυρος της σύγχρονης κοινωνίας

(Λεβιάθαν, σκολιός δράκων, τέρας που λυμαίνεται)

Ναρθηκοφόροι μεν πολλοί, Βάκχοι δε τε παύροι

(Οι μυημένοι πολλοί , αλλά λίγοι οι εμπνευσμένοι)

Μια επιπόλαιη πράξη τους στέρησε το νόστιμον ήμαρ

(μέρα του γυρισμού)

Αποτελεί κλασικό παράδειγμα του θεωρήματος του όνου του Μπουριντάν

(είναι αναποφάσιστος)

Η τρώγλη έγινε παρανάλωμα του πυρός μέσα σε λίγα λεπτά

(ολοκαύτωμα)

Με παραπεμπτικό βούλευμα στάλθηκε στον εισαγγελέα

(απόφαση του δικαστικού συμβουλίου για δίκη ή παραπομπή)

Η νεολαία ρέπει προς το παραχρήμα ηδύ

(εύκολη ψυχαγωγία)

Εκτέλεσε τη διαταγή αυθωρεί και παραχρήμα

(αμέσως, χωρίς χρονοτριβή)

Την υπόθεση την παρέπεμψε στις ελληνικές καλένδες

(τη μετάθεσε σε ανύπαρκτο χρόνο)

Η πρόοδος αποτέλεσε το Πάρθιο βέλος που στράφηκε εναντίον μας

(παραπλανητική, απρόσμενη επίθεση)

Φιλονικούν περί όνου σκιάς

(για το τίποτα)

Περιφέρονται πλάνητες και ανέστιοι

(περιπλανώμενοι και άστεγοι)

Το διεφθαρμένο καθεστώς πνέει τα λοίσθια

(ψυχορραγεί, πεθαίνει)

Ο γιατρός γίνεται το Πιθάρι της Μασσαλίας που λύτρωνε τους ανίατους

(ασφαλές μέσο θεραπείας)

Αν και θα έπρεπε να μιλήσει ποιεί την νύσσαν

(κάνει την πάπια, τηρεί αιδήμονα σιγή)

Όλοι τη θέλουν γιατί είναι πολύφερνη νύφη

(νύφη με μεγάλη προίκα)

Άρχισε η ευχή της προσκομιδής των  Τιμίων Δώρων

(μεταφορά και πρόθεσή τους στην Αγία Τράπεζα)

Η ναυμαχία των Αργινουσών αποτέλεσε Πύρρειο νίκη για τους Αθηναίους

(νίκη με πολλές απώλειες)

Ζει σαν ένας σύγχρονος Ροβινσώνας

(μακριά από τον πολιτισμό)

Απάντησε με ένα σαρδόνιο γέλιο

(σαρκαστικό)

Ανέλαβε μια σισύφεια προσπάθεια χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες

(ακατόρθωτη, μάταια προσπάθεια)

Το κείμενο είναι γεμάτο σολοικισμούς και εκφραστικά λάθη

(συντακτικά λάθη)

Διηγείται συχνά Συβαριτικούς μύθους

(διδακτικούς, μύθους του Αισώπου)

Αν και τον προκαλούν να πάρει ανοικτά θέση, τηρεί σιγή ιχθύος

(μένει σιωπηλός)

Είναι υπερ το δεον ντροπαλός

(περισσότερο απ΄ όσο πρέπει)

Πήρε τα υπάρχοντά του υπό μάλης και εξαφανίστηκε

(κάτω από τη μασχάλη)

Του Αγίου Γεωργίου εκκλησιαστήκαμε στο φερώνυμο ναό της πόλης

(που φέρει το όνομά της)

Δεν παρασύρονται από φληναφήματα και πομφόλυγες λογοκλόπων

(φλυαρίες και αερολογίες)

Τα πέταξε όλα φύγδην μίγδην στη βαλίτσα

(ανακατεμένα)